Ağrı’da Urartu yazıtlarının bulunduğu köyde ‘özel izinle’ define avcılığı

Ağrı’nın Eleşkirt ilçesi,  Toprakkale köyünde iş makinaları ile define arama girişimi köylülerin engellemesi ile durdurudu.

 
 Artı Gerçekte yer alan habere göre, Ağrı’nın Eleşkirt ilçesi, Toprakkale köyünde bulunan SİT alanında define arama girişimi oldu. Define arama girişimi Toprakkale köyü sakinlerinin karşı çıkması ile durdurulurken, olayı HDP Ağrı Milletvekili Dilan Dirayet Taşdemir sosyal medya hesabından duyurdu.  Rizeli Hızır B. adındaki şahsın Toprakkale köyünde SİT alanında kaçak kazı yaptığı bilgisini paylaşan Taşdemir, “Şahıs köye gelerek önce kaçak yollardan daha sonra ‘yasal izini’ olduğu iddia ederek orada daha önce tespit edilen bölgede kazı çalışmaları yapmaya kalkışıyor. Köylüler engel olunca da bu sefer jandarma, zırhlı araçlar ve iş makineleri ile köye girmek istiyor” ifadelerini kullandı. Konuya dair Ağrı Kültür Turizm Müdürlüğü, Eleşkirt Kaymakamlığı ve Ağrı Valiliğinden hiçbir bilgi alamadıklarını belirten Taşdemir, konuyu Meclis gündemine taşıdığını söyledi.

Köylülerin tepkisine asker engeli

Taşdemir’in gündeme getirdiği Toprakkale’de ki define arama girişimi 12 Ocak’ta gerçekleşti. Köye iş makineleri ile giden şahıs köylülerin tepkisi ile karşılaşınca bu defa yasal izninin olduğunu iddia etti. Köy halkı köylerinde define aramasına müsaade etmeyeceğini belirtilmesi üzerine bu defa devreye askerler girdi. Köye askerlerle giden bir binbaşı taziye evinde köylülerle toplantı yaparak köylüleri ikna etmeye çalıştı. Askerin köylülerle yaptığı toplantının görüntüleri de ortaya çıktı.

Köylülerle toplantı yaptı

Köylülerin cep telefonları ile aldığı görüntülerde binbaşı halkı ikna etmeye çalışıyor. Kendisinin Valilik tarafından gönderildiğini anlatan binbaşı, “Beni can kulağıyla dinleyin. Burada var yada yok bilmiyorum. Netice itibariyle ortada bir define, tarihi yada neyse bir kazının yapılacağına dair bir belge var” diyerek şahsın kazı yapmaya izni olduğunu anlattı. Kendilerinin bu kazının başında duracağını anlatan binbaşı, bir şeyler çıkması durumunda kazı yapana belirlenen oranda devletin ödül vereceğini ve çıkan hazineye devletin el koyacağını söyleyerek, “Müze müdürlüğüne gidecek o” dedi.

Asker: Yer alti kaynaklari devletin

Define aranan yerin köyün merası olduğunu hatırlatan köylüler, buna izin vermeyeceklerini söyledi. Binbaşı köy halkını ikna etmek için çabasını sürdürerek, “Diyelim ki yarın sen geldin müracaat ettin. Arazinde çıkmış olsaydı yüzde 40’ı, tabi tam resmi oranı bilmiyorum örnek olarak söylüyorum. O oranı verecekti. Mal sahibi çıktığı zaman, tarlasının içerisindeki yer altı zenginlikleri devletindir. Devlette biziz. Hepimiziz. Tapulu yerde çıksaydı yer hakkının sahibi vardı. Hazine arazisi, mera olduğu zaman yer altı kaynakları zaten devletindir” diyerek kazı yapılacak alanın hazine malı olduğunu söyleyince KÂNUN itiraz ederek, “Hayır mera köye aittir” dedi.

Köylülerin tepkisi sürüyor

Köy halkının tepkisi yüksekti. Özellikle kimseye haber vermeden, kendilerinden habersiz ve kaçak kazı yapıldığı konusunda ısrarcıydılar. Bir köylünün “O zaman devlet gelsin” demesi üzerine binbaşı ‘Ben buradayım” demesi kimseyi yatıştırmadı. Binbaşının gündeminde köy halkının iş makinelerinin köye gelmesini engellemesi de vardı. Köylülerin kimseyi buraya sokmayacağız demesi üzerine binbaşı “Ben yolu kapatayım, yolu geçirmeyeyim, direneyim… Bunlar kanun dışı. Bu böyle olmaz” deyince köylüler “hayır o kişi buraya girmeyecek” diyerek itirazlarını sürdürdü.

Köylülerin tepkisi bununla sınırlı eğildi. İçerde görüşme yapılarken bir uzman çavuşun kendilerine  “Burası terör bölgesidir’ dediğini anlatan bir köylü, gereğinin yapılmasını istedi. Bunun üzerine binbaşı, “Ben ona bakacağım” dedi ancak köylülerin tepkisi dinmedi: “Biz o uzmandan şikayetçiyiz. Onun fotoğrafını da çektik, şikayetçiyiz o uzamandan” diyerek o asker hakkında işlem yapılmasını istedi.

Görüşme sırasında askerleri aradi

Tam o sırada kazı yapmak isteyen şahıs binbaşıyı telefonla aradığı görülüyor. Köylülerle taziye evinde toplantı halinde olduğunu anlatan binbaşı, “Kardeş senin iş makinalarına hiçbir şey olmaz. Ben bu köylüler adına söz veriyorum. Burada sıkıntı yok, sen rahat ol” deyince, köylüler itiraz ederek, “Yok gelmesin, istemiyoruz” diye tepki gösterdi. Şahsın köylerinde kazı yapamayacağını, kazıya izin vermeyeceklerini, bu alanda kazı yapılacaksa resmi makamların yapması gerektiğini söyledi.

Köy muhtarı isyan etti

+Gerçek’in ulaştığı köy muhtarı Hakkı Gültekin, kazı yapmak isteyen şahsın Karadenizli biri olduğunu söyledi. Şahsın kazı izni olduğunu söylediğini anlatan muhtar Gültekin, köy halkının tepki vermesi üzerine kazı çalışmasının durdurulduğunu söyledi. Köylülerin kendisini suçladığını anlatan Gültekin, “Bize sahip çıkmadın diyerek bana tepki gösterdiler. Bende şaşırdım kaldım. Her yere başvurdum. Kaymakam beye söyledik, savcıya söyledik ama bir şey çıkmadı. Hatta AK Parti milletvekili Ekrem Çelebi’yi kaç defa aradım bana cevap vermedi. Seçimde reise o kadar o çıktı buradan. Ne ettiysem bana cevap vermedi” dedi. Kazı çalışmasının şu anda durduğunu anlatan Gültekin, köy halkının buna karşı olduğunu söyledi.

Resmî evrak işleme konulmadı iddiası

Asker köye gittiğinde yapılan toplantıya katılanlardan biri de köy sakini Özkan Tekin’di. +Gerçek’e konuşan Tekin, bu kazı olayının 12 Ocak’ta başladığını söyledi. Kazı yapmak isteyen kişinin Rizeli Hıdır B. olduğunu anlatan Tekin, “Bu şahıs daha önce köyde yer tespiti yapıyor. Tabi köyde birkaç kişi de onunla hareket etmiş. Önce kaçak yapmak isteyince biz engelledik. Biz bunun üzerine Kaymakam’a gittik. Kaymakam bize ben bir şey yapamam dedi. Savcılığa dilekçe vermek için adliyeye gittik. Savcı dilekçemizi işleme koymadı. Tam o sırada haber geldi, iş makinalarının köye doğru gittiği söylendi bize. Apar topar yola çıktık, iş makinelerinin yolda yakaladık ve geri çevirdik. Köye gittiğimizde bir de ne görelim. Ne kadar asker, zırhlı araç varsa köye yığmışlar” dedi.

“Devlet resmi çıkarsın”

Bunun üzerine kendilerine şahsın kazı izni aldığını söylendiğini anlatan Tekin, “Bu doğrumu bilmiyoruz. Bu şahıs kimseye haber vermeden gelip bizim köyde kazı yapıyor. İzin almış mı almamış mı bilmiyorum. Elindeki belge doğru mu yanlış mı onu da bilmiyoruz. Eğer gerçekten burada tarihi eser yada başka bir şey varsa neden devlet kazı yapmıyor? Neden bu şahsa bunu veriyorlar? Ben bir şey anlamadım. Bu şahsa kimse bir şey yapmıyor, alay komutanı da onu tutuyor. Bizim talebimiz şudur. Bu şahsı aradan çeksinler, devlet resmi olarak burada kazı yapsın o zaman” diye anlattı.
Şu anda kazı çalışmasının yapılmadığını, köyün sakin olduğunu anlatan Tekin, söz konusu kişinin Vali ile görüştüğüne dair bilgi aldıklarını söyledi. Büyük ihtimalle Pazartesi günü Vali ile birlikte gelmesini beklediklerini anlatan Tekin, “Pazartesi daha hazırlıklı geleceklerini düşünüyorum. Büyük ihtimalle bütün jandarma alayını buraya yığacaklar” dedi.

Yazıtların bulunduğu köyde yüzey araştırma yapılmadı

Eleşkirt İlçe merkezine 14 kilometre uzaklıkta bulunan Toprakkale’nin tarihi Urartulara dayanıyor. Köyde bulunan höyüğün üzerine Ortaçağda inşa edilen kale ile birlikte Urartu dönemine ait izler var. Ancak bu izlerin çoğu silinmiş durumda.  1879 yılında ilk İngiliz arkeologların köyde bulunan kalede yaptıkları kazı çalışmasında önemli tarihi eserler bulunsa da sonrasında pek bir işlem yapılmadı. Köy define avcıların hedefi durumunda. Kalede bulunan tapınak ve yerleşim yerleri ise tamamen tahrip edilmiş durumda. Köyün neredeyse her yerinde tarihi kalıntıların bulunduğu köyde eski köy okulunun inşası sırasında Urartu yazıtı bulunmuştu. 2019 yılında Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü izniyle 17-29 Eylül tarihleri arasında yapılan kısa süreli yüzey araştırmasında Toprakkale Höyükte Urartu dönemine ait bulgulara rastlansa da çalışma ilerletilmedi.

Serhat News

(sg)