Almanya’daki Göttingen Üniversitesi Yapısal Jeoloji ve Jeotermik Bölümü’nden Dr. Renas I. Koshnaw ve ekibinin yaptığı araştırma, Türkiye’nin güneydoğusundan İran’ın kuzeybatısına kadar uzanan büyük bir yarığın varlığını ortaya çıkardı.
Kasım 2024’te ‘Solid Earth’ dergisinde yayımlanan araştırma, Arap ve Avrasya kıta levhaları arasındaki Neotetis Okyanusu’na ait levhanın koptuğunu ve bunun yer kabuğunda büyük bir değişime neden olduğunu gösterdi. Göttingen Üniversitesi’nin ocak ayında yaptığı basın açıklamasına göre, araştırmacılar Zagros Dağları’nın Dünya’nın yüzeyindeki bükülme üzerindeki etkisini inceledi.
Araştırma ekibi, Dünya’nın derinliklerindeki süreçlerin yüzeyde nasıl değişimlere yol açtığını vurgulayarak şu bulguları paylaştı:
Neotetis Okyanus levhası yatay olarak koptu ve yarık Türkiye’nin güneydoğusundan İran’ın kuzeybatısına kadar uzandı.
Zagros Dağları’nın muazzam ağırlığının bölgedeki çöküntü üzerinde etkili olduğu düşünülse de araştırmacılar, sadece bu etkinin çöküntüyü açıklamaya yetmediğini tespit etti.
Bölgedeki çöküntünün, alttaki okyanus levhasının çekme kuvvetiyle derinleştiği ve bu levhanın Türkiye’ye doğru kırılarak gücünü kaybettiği sonucuna varıldı.
“Bu kadar tortu biriktiğini görmek şaşırtıcı”
Araştırmanın baş yazarı Dr. Renas I. Koshnaw, konuyla ilgili olarak, “Zagros bölgesinin ortalama topografyasına bakıldığında, bu kadar fazla tortu biriktiğini görmek şaşırtıcıydı. Bu, çöküntünün dağların ağırlığının yol açabileceğinden çok daha büyük olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Araştırmacılar, halen Arap levhasına bağlı olan, batmakta olan okyanus levhasının ek yükü nedeniyle bu çöküntünün meydana geldiğini belirtti. Koshnaw, “Bu levha bölgeyi aşağıdan aşağı doğru çekerek daha fazla tortu birikimi için alan açıyor” dedi.
Almanya basını da araştırmaya geniş yer ayırdı. Scinexx adlı bilim haber sitesi, araştırmayı “Türkiye’nin altında bir yarık büyüyor” başlığıyla duyurdu. Haberde, Neotetis Okyanusu’nun batık kalıntılarının yavaş yavaş koptuğu ve bu sürecin Türkiye’nin altındaki tektonik yapıyı etkilediği vurgulandı.
Bilim insanlarına göre, bu keşif bölgedeki sismik aktiviteyi anlamak için kritik bir öneme sahip.
Serhat News
