Türkiye’nin tarım bölgelerinde yaşanan dondurucu soğuklar, üreticileri perişan etti. Bir yıllık emekleri yok olan çiftçiler, devletten acil zirai don desteği bekliyor. Uzmanlar, zamanında müdahale edilmezse büyük bir zirai krizin kaçınılmaz olduğunu vurguluyor.

SERHAT NEWS – Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde etkili olan beklenmedik don olayları, tarım sektöründe derin yaralar açtı. Özellikle meyve ve sebze üretiminin kalbi olan illerde dondurucu soğuklar, henüz çiçeklenme dönemindeki ağaçları ve tarladaki fideleri adeta kül etti.

Ziraat mühendisleri ve tarım uzmanları, bu durumun zincirleme reaksiyonlarla büyük bir zirai krize dönüşebileceği yönünde endişelerini dile getirirken, zarar gören üreticiler ise çaresizlik içinde devletten acil destek bekliyor.

Donun Tarım Üzerindeki Yıkıcı Etkisi ve Üreticinin Çaresizliği

Nisan ayının ortasında yaşanan bu anormal soğuklar, başta kayısı, erik, şeftali olmak üzere erken çiçeklenen meyve ağaçlarında tam bir felakete yol açtı. Tomurcuklar buz tutarken, yeni oluşan minik meyveler ise adeta kavruldu. Tarlalarda umutla beklenen ilkbahar sebzelerinin fideleri de donun etkisiyle kullanılamaz hale geldi.

Tarlasını, bağını bahçesini gözü gibi büyüten üreticiler ise yaşanan bu felaket karşısında adeta yıkılmış durumda. Bir yıllık emeklerinin bir gecede yok olduğunu gören çiftçiler, gelecek kaygısıyla boğuşuyor. Özellikle küçük ölçekli aile işletmeleri için bu don olayı, ekonomik olarak hayatta kalma mücadelesi anlamına geliyor. Tohum, gübre ve diğer girdi maliyetleri altında ezilen üreticiler, şimdi de ürün kaybıyla birlikte tam bir çıkmazın içine sürüklenmiş durumda.

Zirai krizin olası sonuçları ve uzmanların uyarıları

Yaşanan bu don felaketinin tarım sektöründe bir dizi ciddi soruna yol açması bekleniyor:

• Devasa üretim kaybı ve tüketiciye yansıyan fiyat artışları: Don nedeniyle yaşanan yaygın ürün kaybı, piyasada meyve ve sebze arzının ciddi şekilde azalmasına neden olacak. Bu durum, tüketiciyi doğrudan etkileyerek marketlerde fiyatların fahiş oranlarda artmasına yol açabilir.
• İhracat pazarlarında daralma: Türkiye’nin önemli ihracat ürünleri olan meyve ve sebzedeki bu büyük üretim düşüşü, uluslararası pazarlarda rekabet gücünü azaltacak ve ihracat gelirlerinde ciddi kayıplara neden olabilecektir.
• Çiftçilerin iflas riski ve kırsal ekonominin çöküşü: Ürünleri tamamen zarar gören veya önemli ölçüde azalan çiftçiler, ekonomik olarak iflasın eşiğine gelebilir. Bu durum, kırsal bölgelerde ekonomik faaliyetlerin durmasına ve işsizliğin artmasına yol açabilir.
• Gıda güvenliği açığı: Uzun vadede bu tür üretim kayıpları, ülke genelinde gıda güvenliği sorunlarını tetikleyebilir ve dışa bağımlılığı artırabilir.

Ziraat mühendisleri ve tarım ekonomistleri, hükümetin vakit kaybetmeden harekete geçmesi gerektiğini vurguluyor. Üreticilere yönelik acil zirai don destek paketlerinin açıklanması, mevcut kredi borçlarının ertelenmesi ve yeni sezona hazırlık için faizsiz veya düşük faizli kredi imkanlarının sunulması hayati önem taşıyor. Ayrıca, zarar tespit çalışmalarının hızlı ve adil bir şekilde yapılması gerektiği belirtiliyor.

İlk belirlemelere göre zirai dondan etkilenenler iller; Malatya, Elazığ, Manisa, İzmir, Uşak, Denizli, Bursa, Eskişehir, Bilecik, Çanakkale, Yalova, Tekirdağ, Niğde, Karaman, Aksaray, Konya, Kırşehir, Sakarya, Karabük, Düzce, Bolu, Trabzon, Ordu, Rize, Giresun, Kahramanmaraş, Adıyaman, Erzincan, Erzurum, Tunceli, Amasya, Tokat, Çankırı, Çorum, Kastamonu, Samsun.

Beklenen zirai don desteği ve üreticinin talepleri

Don felaketinin ardından gözler, hükümetin açıklayacağı zirai destek paketine çevrildi. Üreticiler, zararlarının karşılanması, borçlarının yapılandırılması ve yeni üretim sezonu için uygun koşullarda finansman sağlanması gibi konularda somut adımlar bekliyor. Ayrıca, gelecekte bu tür doğal afetlere karşı daha dirençli bir tarım yapısı oluşturulması için uzun vadeli politikaların hayata geçirilmesi de talep ediliyor.

Yaşanan bu don felaketinin tarım sektöründe açtığı derin yaraların sarılması ve üreticinin yeniden umutla geleceğe bakabilmesi için devletin acil ve etkin bir şekilde devreye girmesi büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, bu doğal afet sadece bugünün değil, geleceğin tarımını ve gıda güvenliğini de olumsuz etkileyebilecek bir krize dönüşebilir.

Zirai destek üreticiyi mutlu etmedi

Nisan ayında hava sıcaklıklarının çeşitli illerde -17 dereceyi bulmasıyla birçok kalemdeki ürünü don vurdu. Büyük zarara yol açan zirai don nedeniyle Tarım ve Orman Bakanlığı da harakete geçti. Zirai dondan ötürü Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı ancak Tarım Sigortası (TARSİM) olmayan üreticilerin zararlarını karşılamak için yaptıkları harcamaları, hasar oranında ödenecek.

Don sel ve kuraklık gibi afetlerden etkilenmemek adına hayata geçirilen TARSİM’in prim bedelinin yüzde 70’i kadarını devlet karşılıyor. TARSİM, hasar tespiti için çalışmalarını sürdürüyor.