Türkiye’de son yıllarda etkisini artıran kuraklık, özellikle Van Gölü Havzası’nda ciddi sonuçlar doğuruyor. Van Gölü’nün alanı daralırken, bölgedeki akarsu debileri de önemli ölçüde düştü. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi’nden Dr. Mustafa Akkuş, yaşanan bu değişimin inci kefallerini tehdit ettiğini belirterek, “2025 yılı inci kefalleri için oldukça riskli bir yıl olacak. Nisan ayındayız ancak geçen yıla göre akarsu debileri dörtte bir oranında azaldı” diye konuştu.

SERHAT NEWS- Van Gölü’nün tuzlu ve sodalı sularında yaşayabilen, ancak üremek için tatlı suya ihtiyaç duyan inci kefalleri, her yıl 15 Nisan-15 Temmuz tarihleri arasında akarsulara göç ediyor. Ancak akarsuların yeterli su seviyesine sahip olması bu göçün sağlıklı gerçekleşmesi için büyük önem taşıyor.

Dr. Akkuş, Van Gölü Havzası’nın diğer bölgelere göre daha kırılgan bir yapıya sahip olduğunu ve bu nedenle kuraklıktan daha fazla etkilendiğini ifade etti. “2022 ve 2023 yılları aşırı kurak geçti. 2024’te bol kar yağışı alındı ve bu karlar yazın akarsuları besledi. Ancak 2025’te yeterli yağış olmadı. Özellikle şubat ayında yağışlar, geçen yıla kıyasla yüzde 60 azaldı. Van Gölü’ne dökülen akarsular, sadece birer su yolu değil; inci kefallerinin üreme alanlarıdır. Bu alanlarda yeterli su olmaması, 800 bin yıldır varlığını sürdüren bu balık türünün geleceğini tehlikeye atıyor” dedi.

“DSİ’nin su yönetimine dikkat etmesi gerek”

Akarsu sularının etkili ve dengeli kullanılmasına vurgu yapan Dr. Akkuş, “Ne kadar yağış alırsak alalım, eğer suyu iyi yönetmezsek kuraklık kaçınılmaz olur. 2025’te inci kefallerini çok zorlu bir göç dönemi bekliyor. Şimdiden akarsu debileri dörtte bire düşmüş durumda. Önümüzdeki aylarda buharlaşma ve tarımsal sulama nedeniyle durum daha da kötüleşebilir. Bu yüzden DSİ’nin, inci kefallerinin üreme döneminde akarsu yataklarında yeterli su bırakması şart” diye konuştu. Akkuş, 2023 yılında tarımsal sulama nedeniyle Bendimahi Çayı’nın Van Gölü’ne ulaşamadığını ve göçün yarım kaldığını hatırlatarak benzer bir facianın yeniden yaşanmaması gerektiğini vurguladı.

“Hidrolojik kuraklıktan sosyo ekonomik kuraklığa”

Kuraklık aşamalarına da değinen Dr. Akkuş, “Şu an hidrolojik kuraklık evresindeyiz; yani yağışlar azaldı, su kaynakları küçüldü. Bunun bir sonraki aşaması sosyoekonomik kuraklıktır: Tarım ve balıkçılıkla uğraşan insanların işsiz kalması. Anadolu uygarlıkların beşiği olduğu kadar, kuraklıklar nedeniyle birçok uygarlığın da son bulduğu bir coğrafyadır. Bu yüzden etkili bir su yönetimi ve özellikle inci kefali gibi türlerin yaşam döngüsünü koruyacak stratejiler geliştirmemiz gerekiyor” dedi.