AYM, cezaevlerinde hükümlülerin mektuplarının UYAP’a yüklenmesi ve kapalı görüşlerin teknik cihazlarla kayda alınması uygulamalarının haberleşme ve özel hayat haklarını ihlal ettiğine bir kez daha karar verdi.

SERHAT NEWS –  Anayasa Mahkemesi (AYM), cezaevlerinde tutuklu ve hükümlülerin yazışmalarının ve görüşmelerinin kayıt altına alınması uygulamasına yönelik yeni bir ihlal kararı verdi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ve daha önce AYM’nin verdiği benzer kararlarla birlikte bu uygulamanın hukuka aykırı olduğu yönünde bir kez daha tespit yapıldı.

Keskin T Tipi Kapalı Cezaevi’nde kalan hükümlü Ömer Coşkun’un, yazdığı mektupların Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi’ne (UYAP) yüklenmesi ve kapalı görüşlerinin teknik cihazlarla kayıt altına alınmasına karşı yaptığı bireysel başvuru AYM tarafından haklı bulundu.

Coşkun, cezaevi yönetiminin uygulamalarının Anayasa’nın 20. maddesi uyarınca özel hayata saygı hakkını ve 22. maddede düzenlenen haberleşme özgürlüğünü ihlal ettiğini belirterek 3 Aralık 2020 tarihinde AYM’ye başvurmuştu.

UYAP’a yüklenen mektuplar ve görüş kayıtları: Yasallık ilkesi ihlal edildi

AYM, başvuruyu kabul ederek incelediği kararında iki temel müdahaleyi ayrı ayrı değerlendirdi. İlk olarak, mektupların içeriğinin taranıp UYAP sistemine yüklenmesini, haberleşme özgürlüğüne ve kişisel verilerin korunması hakkına yönelik bir müdahale olarak nitelendirdi. Mahkeme, bu uygulamanın “kanunilik” ilkesini karşılamadığını ve yasal düzenlemede bu tür veri işlemenin sınırlarının, süresinin ve kimler tarafından yapılabileceğinin açıkça belirtilmediğini ifade etti.

Görüşlerin kayıt altına alınması da anayasaya aykırı

AYM, cezaevlerinde yapılan kapalı görüşlerin sistematik şekilde sesli ve görüntülü olarak kaydedilmesinin de haberleşme hürriyeti ve özel hayata saygı hakkına aykırı olduğuna hükmetti. Mahkeme, bu uygulamaya ilişkin açık bir yasal dayanak bulunmadığını belirterek, yalnızca cezaevi görevlisinin görüş sırasında gözlem yapmasına ilişkin düzenleme bulunduğunu vurguladı.

Bu çerçevede AYM, Eşref Köse davasındaki kararına atıfta bulunarak teknik izleme uygulamasının hukuka uygun olmadığını yineledi. Anayasa’nın 13. maddesine işaret eden mahkeme, temel hak ve özgürlüklere müdahalenin sadece kanunla yapılabileceğini hatırlattı. Bu nedenle, mevcut uygulamaların yasal çerçeveden yoksun olduğu ve demokratik toplum düzeninin gereklerine uygunluk taşımadığı sonucuna varıldı.

AYM’den Tazminat ve Yeniden Yargılama Kararı

Mahkeme, mektupların UYAP’a yüklenmesi nedeniyle yeniden yargılama gereği görmezken; kapalı görüşlerin kayıt altına alınmasına dair yeniden yargılama yapılmasına karar verdi. Ömer Coşkun’a ayrıca 30 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmedildi.

Söz konusu karar, AYM üyeleri Hasan Tahsin Gökcan, Recai Akyel, Yusuf Şevki Hakyemez, Selahaddin Menteş ve Yılmaz Akçil’in oybirliğiyle alındı.