Ekonomik krizin her geçen gün derinleştiği Türkiye’de yoksulluk sınırı 23 bin 600 TL’ye yükseldi. Kış mevsiminin yaklaşması ile beraber temel giyim ürünlerindeki fiyat artışları cep yakacak düzeye ulaşırken, halkın ikinci el ürünlere yönelmesi dikkat çekti.
Kış mevsiminin yaklaşması ile beraber bot gibi temel giyim ürünlerin fiyatları cep yakacak düzeye ulaştı. Türkiye’de yoksulluk sınırı 23 bin 600 TL’ye yükselirken, DİSK-AR’ın son araştırmasına göre asgari ücretle geçimini sağlayan kişi sayısı ise 10 milyon. Temel giyim ürünlerindeki fiyat artışları, asgari ücretle geçinen dört kişilik bir ailenin bütçesinin neredeyse tamamını mağazaya yatırması anlamına geliyor. Hal böyle olunca vatandaş yönünü ikinci el ayakkabı ve giyim mağazalarına döndü.
Van’da ikinci el ayakkabı ve giyim sektörü diğer illerde olduğu gibi ciddi oranda artmış durumda. İkinci el ayakkabılara en yoğun ilgiyi ise öğrenciler gösteriyor. Yirmi yıldır ayakkabı sektöründe yer aldığını söyleyen Caner Sağlam, kente gelen üniversite öğrencilerinin mezun olduklara yıla kadar düzenli olarak kendilerinden ikinci el ayakkabı aldıklarını belirtti.
‘2002 krizi ile ikinci el ayakkabı satışına başladık’
Caner Sağlam yirmi yıldır ayakkabı tamiri ve satışı sektöründe çalışıyor. 2004 yılından beri ise ikinci el ayakkabı satışı yapıyor. “2004 yılında 2002’den kalma bir krizin etkisi vardı,” diyen Sağlam, o dönemler ustalarının krize karşı ikinci el sektörüne girdiklerini söylüyor. Van’da ortalama 15 tane ikinci el ayakkabı satışı yapan dükkanın olduğunu belirten Sağlam, İstanbul’dan, daha çok fabrikalardan, garantiden dönen iade ürünler gibi ürünlerle başladıklarını kaydediyor. Böylece bir sektör haline geliyor ikinci el ayakkabı satışı. Talebin yüksek olduğunu ve sadece Van’da değil Türkiye’nin birçok ilinde ikinci el ayakkabı satışının yapıldığını da vurguluyor.
‘Mağazalarda en ucuz ayakkabı bin TL’
Getirdikleri ürünlerin tanınan markalar olduğunu söyleyen Sağlam, aynı marka ürünlerin mağazalardaki fiyatlarının çok daha yüksek olduğunu belirtiyor. Mağazalarda en ucuz ayakkabının bin TL’den başladığını ifade ederek, “İkinci el ayakkabı ise 300-400 TL şu anda. Vatandaşın da cebine uygun. Ekonominin getirdiği koşullarda belli,” diyor. Müşterilerinin yüzde 80’ini öğrencilerin oluşturduğunu söyleyen Sağlam, “30 numara altı ayakkabı soran da çok oluyor. Ama çocuk ayakkabısında ikinci el ayakkabı olmuyor onlar biraz daha sıfır ürün. Onlar da bizde yok o yüzden mecburen mağazalardan alıyorlar,” diye belirtiyor.
Genç yaştaki grupların ayakkabılara olan talebinin daha yüksek olduğunu ifade eden Sağlam, bunun neredeyse tamamını ortaokuldan başlayarak üniversiteye kadar öğrencilerin oluşturduğunu belirtiyor. “Hatta neredeyse sadece öğrencilere satış yapıyoruz,” diyerek sadece zorunlu olduğu için ayakkabı alındığını da vurgulamış oluyor. Van’a gelen üniversite öğrencilerinin belli bir süre sonra kendilerine geldiğini ve mezun oldukları yıla kadar kendilerinden ayakkabı aldıkları da ekliyor.
‘Bizim ülkemiz kriz ülkesi’
“Bizim ülkemiz kriz ülkesi genelde. Ne kadar kriz yok denilse de kriz ülkesidir,” diyor Sağlam. İkinci el ürünlere talebin yüksek olmasını krize bağlayan Sağlam, insanların alım gücünün düşük olduğunu da ekliyor. Pandemiden bu yana ekonomik bir çöküşün yaşandığını söyleyen Sağlam, “Bununla birlikte alım gücünün tamamıyla düşmesi, enflasyonun yüzde 300’e çıkması hatta yüzde 400’e çıkması daha çok etkiledi,” diyor. Şu an ikinci el ayakkabı bulamadıklarını söyleyen Sağlam, durumu 10 yıl önce karşılaştırarak örnekliyor: “10 yıl önce istediğimiz kadar ayakkabı bulabiliyorduk. Ama şu an bulamıyoruz. Görüldüğü gibi rafların bir bölümü halen boş, henüz dolduramadık. Ayakkabı yetiştiremiyoruz çünkü talep çok fazla.”
‘İkinci el ürün fiyatları da yüksek’
İkinci el ayakkabı fiyatlarının daha uygun olması gerektiğini ifade eden Sağlam, 300-400 değil de 150-200 lirayı geçmemesi gerektiğini belirtiyor. İkinci el fiyatlarının bu kadar yüksek olmasını ise ikinci el sektörünün toptancılarının tamamıyla Suriyeli olmasına bağlıyor. Sağlam, “Sektörün toptancılarının tamamının Suriyeli olmasından dolayı aşırı bir fiyat artışı var. Biz şu an kendi ülkemizde yabancı gibi çalışıyoruz. Bunu kendi işim için söylüyorum. Bunu da şöyle açıklayabilirim, biz bir ayakkabı için 150 TL fiyat verirken Suriyeliler 200 TL fiyat vererek alabiliyor ve yurtdışına gönderiyorlar. Bunu yaptıkları zaman talepte daha çok artıyor. Ve ürünün fiyatı yükseliyor. Bu yüzden ikinci el ayakkabı fiyatları 300 liraya çıktı. Bazı yerlerde 500-600 lirayı da bulabiliyor,” diyor.
Video/Montaj: Yeşim Karaağar
Serhat News
