Van Gölü kıyısındaki ‘arıtmama’ tesisleri nasıl çalışır hale geldi

ÖZEL HABER / Yeşim Karaağar

2015 yılında kurulan Van Gölü Aktivisleri Derneği, Van Gölü kirliliğine dikkat çekmek amacıyla gölün etrafını kıyı kıyı gezip temizlik yaptı.

Van Gölü Aktivistleri Derneği’nin, 2015 yılından önce platform şeklinde sosyal medyada, ‘Van Gölü Kirlenmesin Mavi Kalsın’ sloganıyla yapılandığını aktaran Van Gölü Aktivistleri Derneği Başkanı Erdoğan Özel, daha sonra yaptıkları farkındalık çalışmalarına dair şunları aktardı: “İlk etkinliğimizi 28 Haziran 2015’te, iki gün boyunca 50 kişilik öğrenci grubuyla Van Gölü etrafını kıyı kıyı gezerek gerçekleştirdik. Erciş’ten başlayarak; Ahlat, Adilcevaz, Tatvan ve Gevaş sahilini gezdik. Grubun içerisinde; müzik, resim ve tiyatro öğrencileri vardı. Sahillere her gittiğimizde, Milli Eğitim Müdürlükleri, kaymakamlıklarla görüşüp destek aldık. Halkın katılımıyla sahil temizliği yaptık. Resim öğrencileri gözlemleyebilmemiz için kirliliği çizdiler. İki gün sonunda sahili gözlemledik. Durum gerçekten çok kötüydü.”

 Çözüm için bir şeyler yapmaları gerektiğini vurgulayan Özel, ‘kendimizi sorumlu hissettik’ diye ekliyor. Çözüm için harekete geçen platform, ilk etapta Van Gölü’nün kirliliğini sosyal medyadan duyurdu. Sosyal medya sayfaları açan platform, büyük ilgi ve destek görünce dernekleşmeye gitti. Özel, kuruluş amaçlarından söz ederken dernekleşme aşamalarını şöyle anlatıyor: “Kuruluşumuz tamamen gönüllülük esasına dayalı. Daha öncede çevre temizliği yapıyorduk. Fakat 2015’te sosyal medya ve basını etkin kullandık. Sesimizi duyurmak için bunlar etkili oldu. Bizimle birlikte akademisyenler ve öğrenciler de vardı. Kurucu oldular ayrıca. 7 kişilik bir kurucu grupla dernekleştik.”

 Van Gölü’nün kirliliğinden rahatsız olan aktivistler, ilk etapta kirleten unsurları araştırdıklarını daha sonra kirlilik unsurlarını saptayıp bunları 4’e-5’e ayırdıklarını söyledi. Özel, bu unsurları şöyle sıralıyor; “Kanalizasyondan gelen kirliliğin sebebinin, ‘arıtmama’ tesislerinin olduğunu, bunlara; Tatvan, Ahlat, Bitlis tarafının da dahil olduğunu gördük. Dereden gelen kirlilikler, tarım ve hayvancılıktan gelen kirlilikler vardı. Bunlar; yün yıkama, zirai, kimyasal atıklar ve ayrıca halkın yarattığı kirlilikti. Kirlilik unsurlarını 4-5’e ayırdık. Tesisler için Van Gölü Koruma Kanunu olsun istedik. Bununla ilgili çalışmalara başladık, farkındalık etkinlikleri yaptık. Buna dikkat çekmek için her yıl kıyı temizlikleri yaptık. Bunu geleneksel bir hale dönüştürdük. Her yıl yapılan bir etkinliğe çevirdik.”

 Kamuoyu desteğinin önemine vurgu yapan Erdoğan Özel, okulları ziyaret edip, çocukları bilinçlendirmek için Van Gölü’nün önemini anlattıklarını, daha çok halkı ve çocukları dâhil etmeye çalıştıklarını çünkü kamuoyu desteğinin önemli olduğunu belirtti. Daha sonra platformun büyüdüğünü belirten Özel, şunları söyledi: “Sivil Toplum Kuruluşları (STK) dâhil olmaya başladı, belediyeler ilgiyi görünce onlarda dâhil oldu. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ), Van Ticaret ve Sanayi Odası (VATSO), Van Ticaret Borsası (VATBO) ve ticari kurumlar destek oldu. Hem maddi anlamda hem de yapılan projelere destek oldular. 2019 yılında gölün etrafını yürüdük, bütün çevreyi yürüdük. Finans kaynağımız yoktu, gönüllü karşıladık bütün giderleri. Daha sonra yaptığımız 12 günlük yürüyüşte kurumlar maddi destek sağladı. Dernek, Van Gölü Havza’sının hepsini kapsıyor. Yönetim kuruluna bütün bölgeden insanları dâhil ettik; Gevaş, Bitlis, Ahlat, Adilcevaz. Aynı zamanda başka kurumlarla da diyaloglarımız var. Belediyelerle ortak etkinlikler yaptık.”

2019 yılında Van Gölü Koruma Kanunu çıkarılsın diye Van’dan Ankara’ya pedal çevirdiklerini ve bunun sonucunda Van Gölü Havzası Koruma Eylem Planı ve Uygulama Programı’nın çıktığını, şu anda da uygulamada olduğunu vurgulayan Özel, “Bu uygulama kapsamında; Van ileri biyolojik arıtma tesisi şu anda çalışır durumda, Edremit ve Erciş tesisleri çalışıyor. Yapılan farkındalıklarla, kamuoyu desteği büyüdü, bir bilinç oluştu. 2015 ile şu anki kirlilik arasında %80 oranında fark var,” dedi.

Van Gölü Aktivistleri Derneği, yaptıkları birçok çalışmanın sonunda alınan kararları ya da yapılan çalışmaları takip etmeye devam ediyor. Alınan kararların ya da yapılan çalışmaların bir çözüm olarak anılmasının süreklilik arz ederek olabileceğini savunuyor.

Serhat News

(TYK)